به گزارش خبرنگار سیاسی ایسکانیوز؛ با آغاز بحران آب در فصل گرما، مسئولان دولت چهاردهم پیوسته درحال تصمیم‌های سلبی برای عبور از این وضعیت از جمله تعطیل کردن پایتخت و برخی شهرهای کشور، توصیه مردم به صرفه‌جویی و کاهش فشار آب خانگی هستند.
بیشتر بخوانید؛
استراتژی خاصی درباره آب از وزیر نیرو ندیده‌ام/ الگوی جیره‌بندی آب شهرهای هند در انتظار تهران
در آخرین نمونه از این دست تصمیم‌های موضعی و غیرکارآمد، استاندار تهران اعلام کرده است: «فشار آب در شرایط نرمال ۲ می‌باشد اما امروز به دلیل شرایط و ضرورت، این فشار به ۹ و ۸ دهم رسیده‌است که باعث صرفه‌جویی در مصرف آب می‌شود»
رئیس‌جمهور نیز صرفا توصیه کرده است باید تدبیری اندیشیده شود اما هنوز معلوم نیست منظور وی از این تدابیر چیست و مردم چه زمانی نتایج محسوس آن را خواهند دید. مسعود پزشکیان در جلسه اخیر هیات دولت گفته است: «باید بحران آب را جدی بگیریم و تدبیری بیندیشیم که در نحوه مصرف آب تجدید نظرهایی صورت گیرد تا آب تهران تامین شود. تدابیری مانند انتقال آب از سایر نقاط به تهران مشکل را به شکل ریشه‌ای حل نخواهد کرد.
با این حال کارشناسان هشدار می‌دهند ادامه روند فعلی می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری برای اقتصاد، کشاورزی و زندگی روزمره مردم داشته باشد. حال این پرسش مطرح است که آیا دولت می‌تواند در کوتاه مدت با انجام اقدامات ایجابی و کاهش فشار و تنش از زندگی مردم، از این بحران عبور کند؟ در بلند مدت چه اقداماتی باید انجام شود؟
برای یافتن پاسخ این پرسش‌ها با عیسی کلانتری رئیس‌سازمان‌حفاظت محیط زیست و معاون رئیس‌جمهور در دولت دوازدهم و وزیر اسبق کشاورزی گفتگو کرده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
مسئولان کشور بیش از سه دهه است که در زمینه آب قصور داشته‌اند
کلانتری درپاسخ به این پرسش‌که چرا در دولت چهاردهم و حتی پیش از آن تدابیر لازم در خصوص بحران آب اتخاذ نشده است؟ به خبرنگار سیاسی ایسکانیوز گفت: مسئولان کشور بیش از سه دهه است که در زمینه آب قصور داشته‌اند. بیش از ۳۵ سال است که بنده بارها مصاحبه کرده‌ام و هشدار داده‌ام که کشور در زمینه آب دچار بحران خواهد شد.
وی در ادامه افزود: مسئله بی‌آبی در تمام این دوران مطرح بود و همه دولت‌ها نسبت به آن بی‌توجه بودند. اینکه آقای پزشکیان می‌تواند کاری انجام دهد یا خیر یک مسئله است و اینکه همه مسئولان گذشته نیز باید پاسخ‌گو باشند، مسئله دیگری است.
بحران آب ادامه پیدا کند با جیره‌بندی مواجه می‌شویم
رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست دولت دوازدهم با بیان اینکه در این چند دهه مسئولان دولت‌های مختلف با سیاست‌هایی که در پیش‌گرفتند آب را از یک منبع تجدیدپذیر به یک منبع تجدیدناپذیر تبدیل کردند، تصریح کرد: آب باید به یک عنصر تجدیدپذیر بازگردد. البته این تازه اول کار هست و سال‌های بعد اوضاع بدتر خواهد شد و اگر بحران ادامه یابد با جیره‌بندی آب مواجه خواهیم شد.
وزیر اسبق کشاورزی در توضیح منابع تجدیدپذیر آب گفت: میزان بارش منهای تبخیر و باقی‌مانده آن، آب تجدیدپذیر است. طبق مصوبات بین‌المللی، تمام‌کشورهای‌جهان فقط می‌توانند حداکثر ۴۰ درصد از آب تجدیدپذیر خود را مصرف کنند اما در سه دهه گذشته به جای ۴۰ درصد، نزدیک ۱۰۰ درصد این مقدار مصرف شده‌است.
وی در ادامه افزود: در واقع تمام منابع محیط زیست و طبیعت را مصرف کرده‌ایم و دیگر چیزی برای طبیعت باقی نگذاشتیم! در نهایت هم علت همه این مسائل را گردن تغییرات اقلیمی می‌اندازیم. البته که بی تاثیر نبوده‌است اما به علت تغییرات اقلیمی فقط حدود ۱۰ الی ۱۲ درصد از بارش‌ها کم شده است بنابراین نباید غفلت ۳۰ ساله دولت‌ها و مجالس مختلف را نادیده بگیریم.
آب فدای سهل‌انگاری وزارت نیرو شده است
کلانتری در پاسخ به این پرسش که چرا در این شرایط بحرانی، محصولات کشاورزی آب‌بر تولید می‌شود، گفت: دولت باید مقدار مشخصی از آب را به وزارت کشاورزی بدهد اما در حال حاضر وزارت کشاورزی به جای ۳۵ میلیارد متر مکعب،۷۷ میلیارد متر مکعب آب مصرف می‌کند که باید این عدد را به ۳۵ میلیارد برساند. در حال حاضر آب فدای سهل‌انگاری وزارت نیرو شده است.
وزیر اسبق کشاورزی در انتقاد از میزان آبی که از سوی وزارت نیرو به بخش‌کشاوزی اختصاص داده می‌شود، گفت: در طی سال‌های گذشته تمام منابع زیرزمینی را استخراج کرده‌ایم و برای شندرغاز گندم و اهداف کوتاه مدت، طبیعت را فروختیم. همه این کارها جرم هست و همه وزرا از گذشته تا زمان حاضر باید پاسخ‌گو باشند اما سکوت کرده‌اند.
وی در پاسخ به این پرسش که دولت در کوتاه مدت چه اقدامی برای عبور از این بحران می‌تواند، انجام دهد؟ گفت: در کوتاه مدت کاری نمی‌توان کرد اما دولت باید مصرف‌آب را ۴۰ میلیارد مترمکعب در سال کاهش دهد و تا زمانی‌که این کار را نکند اوضاع بهتر نخواهد شد. منظور از این این کاهش، برداشتن فشار تولیدات کشاورزی است.
اگر مصرف آب بخش کشاورزی کنترل نشود، تمدن کشور نابود می‌شود
کلانتری با انتقاد از مصرف بی‌رویه آب در بخش‌کشاورزی گفت: ۸۸ منابع آبی‌کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود که باید ۴۰ میلیارد متر مکعب از آن را در سال‌کم کنیم، در غیر این صورت تمدن کشور نابود می‌شود. در کوتاه مدت نیز برای رفع مسئله کمبود محصولات کشاورزی باید واردات انجام شود.
این کارشناس محیط زیست با انتقاد از صحبت‌های اخیر سخنگوی دولت در رابطه با خروج مردم از تهران به‌عنوان راهی برای کاهش مصرف آب بیان‌کرد: این روش غلطی است؛ به‌جای این کار پسآب را برای مصرف مردم تصفیه‌کنند. پسآب را به‌کشاورزی می‌دهند و می‌گویند از تهران خارج شوید!
وی در پاسخ به این پرسش که آیا بارورسازی ابرها برای افزایش بارش کارآمد است یا خیر؟ گفت: این روش بی‌ثمر است. به عنوان مثال ۵۰ سال است در شیرکوه بارورسازی داریم آیا حتی ۱ میلی‌متر به بارش‌های یزد اضافه شده است؟ بارورسازی ابرها زمانی مفید است که مانند شمال کشور موانع طبیعی از جمله کوه وجود داشته باشد که بتوان ابرها را بارور کرد. پایین کوه البرز مانع خروج آب از شمال است اما در شهرهای دیگر مثل تهران به دلیل اینکه مانعی سر راه نیست، در صورت بارورسازی شاهد بارش در مناطق دیگری جز تهران خواهیم بود.
بحران آب ناشی از سیاست‌های کلان کشور است
وزیر اسبق کشاورزی در پاسخ به این پرسش که چرا در شرایط بحرانی بیشتر منابع آبی صرف کشاورزی می‌شود، اظهار کرد: این مسئله به طور کلی ناشی از سیاست‌های کلان کشور است. دولت‌های گذشته چون در تامین ارز مورد نیاز کشور ناتوان بودند، تلاش کردند تمام منابع غذایی لازم را در داخل کشور تامین کنند و ناچار شدند آب بیشتری برای این کار مصرف کنند.
رئیس سازمان محیط زیست دولت دوازدهم در ادامه افزود: دولت‌ها به علت بی‌پولی نتوانستند شغل ایجاد کنند، بنابراین همه افرادی که بیکار هستند به سمت کشاورزی سوق داده شدند. این افراد با حفر چاه و آوردن آب به سطح زمین چیزی می‌کارند تا درآمدی داشته باشند و با این کارشان سرزمین و تمدن را در دراز مدت نابود می‌کنند. ریشه همه این مسائل ناشی از عدم توسعه پایدار در کشور است.
وی عامل اصلی این قضیه را مصوبه سال ۶۱ مجلس شورای اسلامی دانست و گفت: در آن زمان همه اختیارات به وزیر نیرو داده شد و متاسفانه همه برنامه‌های آن‌ها بر مبنای جمع‌آوری آب بیشتر و فروش آن برای درآمد بیشتر بود و آب را به این روزی که هست انداختند.
وزیر نیرو در پاسداشت آب اقدامی نکرده است
کلانتری در انتقاد از راهبرد وزارت نیروی فعلی و وزرای‌سابق این وزارت‌خانه گفت: آقای علی‌آبادی و همچنین وزرای سابق نیرو باید پاسدار آب می‌بودند، در حالی‌که هیچ یک از وزرای نیرو در ۴۰ سال گذشته برای پاسداشت آب اقدامی نکرده‌اند.
وی در پاسخ به این پرسش که در زمینه پیشگیری از بحران آب چه اقداماتی باید انجام می‌شد که تا به الان صورت نگرفته است، بیان کرد: وزاری نیرو باید مصرف آب در کشور را کنترل می‌کردند که نکردند، تسلیم برخی از خواسته‌های نمایندگان شدند و پایداری آب را برای ماندن در این سمت به وزارتشان فروختند. تمامی‌وزرای نیرو ناکارآمد بودند چون برای حفاظت از آب جنگ نکردند.
کلانتری در ادامه تصریح کرد: قانون، صد درصد وظیفه پاسداشت آب را برعهده وزیرنیرو گذاشته است اما وزرای‌نیرو در این زمینه کوتاهی کردند، آن‌ها طبق قانون باید بر آب‌های زیرزمینی نظارت می‌کردند تا از بین نرود و بیش از حد برداشت نشود. امروزه ما ۲۰ میلیارد متر مکعب تزیق آب های زیرزمینی داریم اما شاهد برداشت بیش از ۴۳ میلیاد متر مکعب از آن هستیم.
وزیر اسبق کشاورزی در واکنش به طرح استاندار تهران درباره پروژه رینگ انتقال آب و جابجایی آن از مناطقی که آب مازاد دارند به مناطقی که با کمبود مواجه هستند، گفت: این مسئله با انتقال‌آب حل نمی‌شود بلکه باید شیوه‌های نادرست کشاورزی را مهارکنیم. به جای اینکه پسآب را در اختیار کشاورزی بگذارند باید آن را برای مصرف مردم تصفیه کنند.
کلانتری در واکنش به خبری که از سوی شهردار منطقه۲ تهران مبنی بر افتتاح کارخانه تصفیه آب به منظور بهره‌برداری فضای سبز اعلام شده است؛ گفت: تصفیه آب در این کارخانه هم بیشتر به منظور استفاده آب در بخش کشاورزی است تا اینکه برای فضای سبز استفاده شود. اگر به مناطق جنوبی تهران بروید متوجه می‌شوید، بیشتر کانال‌های پساب صرف کشاورزی می‌شوند و بخش کمی از این پساب را شهرداری برای فضای سبز بکار می‌گیرد.
انتهای پیام/
خبرنگار: علیرضا جانی
نظر شما