حمله نظامی اسرائیل علیه ایران، پرسشهایی را درباره آینده رهبری جمهوری اسلامی و اینکه چه کسی در صورت کشته شدن آیتالله علی خامنهای، رهبری را بر عهده خواهد گرفت، ایجاد کرده و بحثهایی درباره احتمال جانشینی مجتبی، پسر او را به میان آورده است.
پس از ترور چندین مقام عالیرتبه نظامی و دانشمند هستهای ایران، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، هشدار داده که خامنهای میتواند هدف بعدی باشد.
خامنهای، در واکنش به حملات اسرائیل، درخواستهای آمریکا برای «تسلیم کامل» را رد کرده و هشدار داده که هرگونه دخالت نظامی واشنگتن، «صدمات جبرانناپذیری» به بار خواهد آورد.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا نیز اوایل این هفته گفت که آمریکا میداند خامنهای «کجا پنهان شده»، اما افزود: «ما فعلاً قصد از بین بردن او را نداریم، حداقل نه در حال حاضر.»
در حالی که نزدیک به یک هفته از حمله غافلگیرانه اسرائیل به ایران میگذرد و تنشها همچنان رو به افزایش است، گزارشهایی منتشر شده که از افزایش نفوذ مجتبی خامنهای، پسر رهبر جمهوری اسلامی و احتمال جانشینی او در صورت کشته شدن پدرش حکایت دارد.
گزینه اصلی جانشینی رهبری که از لیست کنار گذاشته
آنگونه که برخی منابع پیشتر به خبرگزاری رویترز گفتهاند، مجتبی یک روحانی میانرتبه است که بهرغم حضور بسیار اندک در انظار عمومی، بهعنوان شخصیتی بانفوذ در محافل تصمیمگیری جمهوری اسلامی شناخته میشود. این منابع اعلام کردهاند که او روابط محکمی با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و دیگر بازیگران مهم مذهبی و سیاسی در تهران برقرار کرده است.
اگرچه خامنهای هرگز برای خودش جانشینی را بهصراحت معرفی نکرده است، تحلیلگران مسائل ایران میگویند که مجتبی مدتهاست یکی از نامزدهای اصلی برای جانشینی رهبر جمهوری اسلامی محسوب میشود. گزینه دیگر،ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور فقید بود که در ماه مه سال ۲۰۲۴ در سانحه سقوط بالگرد درگذشت.
بنا بر گزارشی از رویترز، با وجود گمانهزنیها درباره نفوذ گسترده مجتبی، مجلس خبرگان رهبری به عنوان نهادی که وظیفه تعیین رهبر آینده را بر عهده دارد، حدود شش ماه پیش، مجتبی را از فهرست نامزدهای احتمالی کنار گذاشت.
با این حال، هرچند گفته میشود محبوبیت او کاهش یافته، برخی منابع خبر دادهاند که در پشت صحنه، برخی روحانیون بانفوذ در تلاش برای بازگرداندن نام او به فهرست نامزدها بودهاند.
به گزارش والاستریت ژورنال در سال گذشته، مقامهای ایالات متحده و اسرائیل پیشتر ابراز نگرانی کردهاند که نبود اجماع درباره جانشین رهبر جمهوری اسلامی ممکن است روند انتقال قدرت را پیچیده کرده و موجب هرجومرج در ساختار حاکم شود.
ناظران مسائل ایران همچنین گفتهاند که خامنهای با اصل وراثتی بودن قدرت مخالف است، بهویژه در کشوری که حکومت پادشاهی آن تحت حمایت آمریکا در سال ۱۹۷۹ سرنگون شد.
با این حال، تداخل ساختارهای مذهبی و نظامی در ایران، همراه با نبود شفافیت در روند تعیین جانشین رهبری، باعث میشود که احتمال رسیدن مجتبی به رهبری را نتوان به طور کامل رد کرد.