مأموران و مسافران زیر ذره‌بین شفافیت
یگان حفاظت متروی تهران مأموران خود را به دوربین‌های پوشیدنی مجهز کرده تا تعاملات با مسافران شفاف‌تر و قابل ثبت باشد. اقدامی که سال‌هاست در کشورهای پیشرفته اجرا شده است.
طی اقدامی تازه و قابل توجه، یگان حفاظت متروی تهران مأموران خود را به دوربین‌های پوشیدنی مجهز کرده است. تجهیزی که با هدف مستندسازی دقیق وقایع، پایش رفتار مأموران و شفاف‌سازی تعاملات با شهروندان، در برخی از ایستگاه‌های پرتردد اجرایی شده است.
«سرهنگ لک، فرمانده یگان حفاظت متروی تهران روز دوشنبه (19 خرداد 1404) اعلام کرد: این طرح در مرحله نخست بر لباس سرشیفت‌های یگان نصب شده و در صورت موفقیت، به‌تدریج به سایر نیروها نیز تعمیم خواهد یافت.»
این اقدام در حالی انجام می‌شود که استفاده از دوربین‌های بدنی در میان مأموران حمل‌ونقل عمومی، سال‌هاست در کشورهای پیشرفته جهان به یک استاندارد تبدیل شده است. در بریتانیا، پلیس حمل‌ونقل و مأموران مترو از سال ۲۰۱۶ ملزم به استفاده از دوربین‌های پوشیدنی شدند. اقدامی که بنا بر گزارش نهادهای نظارتی، موجب کاهش ۳۰ تا ۴۰ درصدی شکایات مردمی شده و اعتماد عمومی به نیروهای امنیتی را افزایش داده است در فرانسه، هلند، آلمان و حتی برخی ایالت‌های آمریکا، این دوربین‌ها نه‌تنها ابزاری برای کنترل رفتار مأموران، بلکه وسیله‌ای برای ثبت خشونت، رفتارهای تهاجمی و ادعاهای بی‌اساس از سوی مسافران بوده‌اند.
چرا این اقدام تا امروز اجرا نشد؟
با وجود تجربه‌های موفق بین‌المللی، نصب دوربین بر لباس مأموران متروی تهران با تأخیری چندساله مواجه بوده است. کارشناسان، نبود زیرساخت‌های فنی، هزینه‌های تجهیز، عدم تدوین پروتکل‌های شفاف برای استفاده از داده‌ها و نیز حساسیت‌های مربوط به حفظ حریم خصوصی را از مهم‌ترین دلایل عدم اجرای این طرح عنوان می‌کنند.
اثرات مثبت و ارزیابی پیامدها
به گفته کارشناسان حوزه حمل‌ونقل شهری، نصب دوربین‌های بدنی در کنار حفظ حقوق شهروندان، از مأموران نیز در برابر اتهامات نادرست و برخوردهای غیرمنصفانه محافظت می‌کند. مستندسازی وقایع به کمک این دوربین‌ها با توجه به دقت بالا در زمان بروز اختلافات رخ داده شده می‌تواند قابل استناد بوده و امکان قضاوت عادلانه‌تری را برای مراجع قضایی و نظارتی فراهم کند.
با این حال، برخی نگرانی‌ها درباره احتمال نقض حریم خصوصی مسافران نیز وجود دارد. اگرچه طبق قوانین بین‌المللی، استفاده از این دوربین‌ها باید با اطلاع‌رسانی شفاف به شهروندان و ذخیره‌سازی امن اطلاعات همراه باشد، اما در غیاب چارچوب‌های مشخص، چنین اقداماتی ممکن است به حساسیت‌هایی دامن بزند.
تجربه جهانی ثابت کرده در محیط‌های پررفت‌وآمدی چون مترو که برخوردهای روزمره، گاه به درگیری و سوءتفاهم ختم می‌شوند. اجرای طرح نصب دوربین روی لباس مأموران مترو می‌تواند به ارتقای انضباط اجتماعی، افزایش اعتماد عمومی و حمایت از حقوق متقابل مأمور و مسافر بینجامد. حال باید دید رعایت اصول حقوقی و آموزش نیروها در این طرح تا چه حدی جدی و قابل پیگیری خواهد بود.
