آذری‌جهرمی: در مقایسه با کشورهای همسایه رتبه خوبی در هوش مصنوعی نداریم

همایش ملی «هوش مصنوعی، ارتباطات انسان - ماشین و آینده آن» افتتاح شد. حاضران در مراسم افتتاحیه‌ی این همایش درباره‌ی جایگاه ایران در شاخص‌های مختلف هوش مصنوعی صحبت و از عقب‌ ماندن ایران نسبت به کشورهای همسایه ابراز نگرانی کردند.

شاخص‌های هوش مصنوعی نشان می‌دهد ما آینده را باخته‌ایم.

- محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر اسبق ارتباطات

محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر اسبق ارتباطات و فناوری اطلاعات در همایش ملی «هوش مصنوعی، ارتباطات انسان – ماشین و آینده‌ی آن» با اشاره به رقابت کشورهای مختلف در عرصه‌ی کسب قدرت گفت: «یکی از مؤلفه‌های رقابت کشورهای مختلف، ظرفیت هوش مصنوعی است. شاخص‌های هوش مصنوعی نشان می‌دهد ما آینده را باخته‌ایم. ایران در مقایسه با کشورهای امارات متحده عربی، عربستان و ترکیه، رتبه‌ی مطلوبی از نظر شاخص‌های حکمرانی ندارد.»

به گفته‌ی او بر اساس شاخص جهانی هوش مصنوعی، ایران در مؤلفه‌ی استعداد هوش مصنوعی که یکی از زیرشاخه‌های محور اجرا است و کیفیت نیروی انسانی را مشخص می‌کند، رتبه‌ی ۶۵ را دارد. این در حالی‌ است که کشور عربستان سعودی رتبه‌ی ۲۵، امارات رتبه‌ی ۱۵ و ترکیه رتبه‌ی ۳۰ را در اختیار دارند.

به گفته‌ی او در حوزه‌ی استراتژی دولتی عربستان رتبه‌ی اول، امارات متحده عربی رتبه‌ی پنجم و ترکیه رتبه پانزدهم را در اختیار دارند و این موضوع نشان می‌دهد ساختار حکومتی این کشورها برای کسب قدرت در آینده منطقه‌ و دنیا، سرمایه‌گذاری وسیعی انجام داده است.

آذری‌جهرمی در ادامه‌ی این نشست گفت: «ما در شاخص آمادگی دولت‌ها برای هوش مصنوعی در محور حکمرانی در تبیین چشم‌انداز، رتبه‌ی ۱۰۰ از ۱۸۸ دولت را در اختیار داریم. این شاخص‌ها نشان می‌دهد ما آینده را واگذار کرده‌ایم. هوش مصنوعی حوزه‌ای است که همه مؤلفه‌های قدرت از نرم و سخت را شامل می‌شود و نباید به برگزاری کنفرانس و همایش در حوزه‌ی آن بسنده کنیم.»

او درباره‌ی سند ملی هوش مصنوعی گفت‌: «یک سند ملی برای هوش مصنوعی تعبیه شده که قرار است چشم‌انداز ما را تبیین کند. در اهداف اصلی این سند آمده است که ایران باید تا سال ۱۴۱۲ در جمع ۱۰ کشور برتر جهان در حوزه‌ی هوش مصنوعی قرار بگیرد. هدف بزرگ داشتن خوب است اما نباید وضعیت ما شبیه اصطلاح «سنگ بزرگ یعنی نزدن» شود.»

به باور آذری‌جهرمی، ایجاد زیست‌بوم هوش مصنوعی با حضور دولت، دانشگاه و جامعه ابزار سیاستی خوبی برای رسیدن به اهداف سند ملی هوش مصنوعی است. او افزود: «دولت فقط سیاست‌گذار نیست و باید مشتری هم باشد. اگر دولت ابرپروژه‌هایی با استفاده از هوش مصنوعی تعریف نکند، کار پیش نمی‌رود.»

وزیر اسبق ارتباطات اضافه کرد: «در حوزه‌هایی از جمله مهاجران غیرقانونی و حجم زیاد قاچاق، ما می‌توانیم در لایه امنیت و کنترل مرزها از هوش مصنوعی استفاده کنیم و استارت‌آپ‌های هوش مصنوعی شکل بگیرند.»

به گفته‌ی او برای توسعه‌ی هوش مصنوعی باید محورهای کلانی از جمله سرمایه‌ی انسانی، زیرساخت‌های محاسباتی قدرتمند و اخلاق‌ و حاکمیت داده‌ها تبیین شود. آذرجهرمی افزود: «ما باید نهادسازی را پیش ببریم. نهادهایی که در سند ملی هوش مصنوعی ایجاد شده «سازمان ملی هوش مصنوعی» و شورای راهبری هستند که با وجود تصویب سند، سازمان ملی هوش مصنوعی هنوز به دنیا نیامده، منحل شده است.»

وزیر اسبق ارتباطات در جمع‌بندی صحبت‌های خود گفت:‌ «اگر فرض کنیم این سند اجرا شود، منابع مالی آن باید متمرکز شوند و در حوزه یکسان نباشند. علاوه بر این، باید منابع آن تخصیص و ارتباطات بین‌المللی گسترش پیدا کند. در این شرایط می‌توان امیدوار بود که شکاف فاجعه‌بار ما با ترکیه کاهش پیدا کند.»

عکاس: دلارام سلطانیان / زومیت

سعید رضا عاملی، عضو شورای عالی فضای مجازی، در ادامه‌ی همایش ملی «هوش مصنوعی، ارتباطات انسان – ماشین و آینده‌ی آن» گفت: «امروزه هوش مصنوعی به دلیل ظهور چت‌بات‌ها، اهمیت زیادی برای بسیاری از افراد متخصص و عادی جامعه پیدا کرده اما باید بدانیم هوش مصنوعی مساوی با چت‌بات‌ها نیست. از زمانی که علوم تجربی جای خود را به روش شبیه‌سازی هستی داد، تلاش کرد از هستی الهام بگیرد و نظام قانون‌گذاری هستی را تبدیل به فناوری کند.»

اگر بخواهیم منصفانه نگاه کنیم و اختراع هوش مصنوعی را اروپامرکزانه تحلیل نکنیم، باید به خوارزمی برگردیم. او بود که پایه‌ی الگوریتم را گذاشت و حل مسئله توسط هوش مصنوعی را مطرح کرد.

- سعید رضا عاملی، عضو شورای عالی فضای مجازی

او اضافه کرد: «ما باید برای هوش مصنوعی اولویت‌هایی قائل شویم و ببینیم چه مسائلی در زیست‌بوم زندگی‌مان داریم. بزرگ‌ترین مسئله به سلامت انسان‌ها بازمی‌گردد. سالانه ۸ میلیون نفر به دلیل آلودگی‌های مختلف از بین می‌روند. هوش مصنوعی می‌تواند به صورت دقیق این آلاینده‌ها را تشخیص و کاهش دهد. اگر بخواهیم از هوش مصنوعی هدفمند استفاده کنیم، باید در نظام فکری کشور اولویت بگذاریم و اولین اولویت هوش مصنوعی انسان باشد تا بتواند او را از آلاینده‌ها دور کند.»

عاملی درباره‌ی سند ملی هوش مصنوعی گفت:‌ «خوشبختانه ما سند ملی هوش مصنوعی را در آبان ۱۴۰۲ تصویب کردیم. این سند محصول ۳ سال کار مستمر و پیشنهاد معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری است و با ۱۵ جلد مستندات که هر جلد آن حدود ۵۰۰ صفحه دارد، منتشر شده است.»

به باور این عضو شورای عالی فضای مجازی، «داده قابل اعتماد» یکی از مشکلات ما در سطح ملی است. او درباره‌ی سند ملی هوش مصنوعی اضافه کرد: «رئیس شورای ملی هوش مصنوعی در سند آن، رئیس‌جمهور است. بعد از رئیس‌جمهور، معاون اول او قرار دارد و ۶ نفر از وزرا عضو این شورا هستند و باید سازمان ملی هوش مصنوعی را مدیریت کنند.»

در کشور ما از ایجاد تشکیلات جدید ترسی ایجاد شده اما واقعیت این است که هوش مصنوعی نظام حکمرانی و وزارت‌خانه‌ای را تغییر می‌دهد. کشوری که ۷۰ درصد دولتش خدمات است، به هوش مصنوعی نیاز دارد.

- سعید رضا عاملی، عضو شورای عالی فضای مجازی

عاملی ادامه داد: «هوش مصنوعی تا ۵ سال آینده، ۶۹۰ میلیون شغل جدید به وجود می‌آورد. این یک فناوری است که همه‌ی عرصه‌ها را تغییر می‌دهد. چند سال بعد ما به این همه وزیر نیاز نخواهیم داشت. در اروپا، ۲۷ درصد مشاغل خودکار می‌شوند.»

به گفته‌ی او رتبه‌ی ما در شبکه‌ی عصبی هوش مصنوعی، ۶ جهان است. در مقالات علمی رتبه‌ی ۱۳ تا ۱۷ جهان و در آمادگی هوش مصنوعی نیز رتبه‌ی ۱۰۹ جهان را داریم.