گروه بین‌الملل دفاع‌پرس: در جهانی که تنش‌های ژئوپلیتیکی و رقابت‌های نظامی پیوسته در حال تحول است، توان دفاعی کشور‌ها نقشی تعیین‌کننده در حفظ استقلال و امنیت ملی ایفا می‌کند.
گزارش‌هایی که درباره جایگزینی جنگنده‌های بمب‌افکن بی۵۲ به جای بی۲ در پایگاه‌های آمریکایی در منطقه منتشر شده، بار دیگر توجهات را به قدرت‌نمایی نظامی آمریکا در خاورمیانه جلب کرده است.
مسئولان آمریکایی می‌گویند که جنگنده‌های راهبردی، برای تحقق اهداف آمریکا در منطقه، در این پایگاه مستقر می‌شوند. با این حال، بررسی دقیق ویژگی‌ها و نقاط ضعف این بمب‌افکن کهنسال، تصویری روشن از توازن قوا در منطقه ارائه می‌دهد.
جنگنده بی۵۲ استراتوفورترس، بمب‌افکنی استراتژیک و سنگین است که از دهه ۱۹۵۰ تاکنون در خدمت نیروی هوایی آمریکا قرار دارد. این بمب‌افکن با طراحی بال‌های بلند و هشت موتور توربوفن، قادر به پرواز‌های طولانی‌مدت با برد عملیاتی بیش از ۱۴،۰۰۰ کیلومتر بدون نیاز به سوختگیری هوایی است.
این جنگنده دارای بال‌های پهن ۵۶٫۴ متر و طول ۴۸٫۵ متر است و می‌تواند تا ۳۱٫۵ تن انواع مهمات از جمله بمب‌های سنگین، موشک‌های کروز و هسته‌ای حمل کند. این هواپیما با وزن برخاست بیش از ۲۱۹٫۶ تن برد عملیاتی بیش از ۱۲ هزار کیلومتر (بدون سوختگیری مجدد) دارد و با سوختگیری هوایی تقریباً نامحدود می‌تواند به پرواز ادامه دهد.
حداکثر سرعت بی۵۲ حدود ۱۰۰۵ کیلومتر بر ساعت (۰٫۸۶ ماخ) است و خدمه آن متشکل از پنج نفر شامل خلبان، ناوبر و کارشناس جنگ الکترونیک می‌شود.
تفاوت بی۵۲ با بی۲ اسپیریت
در مقایسه بی۵۲ با بمب‌افکن بی۲ اسپیریت که از فناوری پنهانکاری پیشرفته‌ای بهره می‌برد، کم بودن بازتاب راداری در بمب افکن بی۲ می‌تواند از نقاط قوت این جنگنده باشد. B-۲ با طراحی آیرودینامیکی خاص و استفاده از مواد جاذب امواج راداری، برای نفوذ به حریم هوایی دشمن و انجام حملات دقیق ساخته شده است؛ در حالی که مأموریت اصلی بی۵۲ حملات گسترده از فاصله ایمن است.
هزینه ساخت هر فروند بی۲ حدود ۲ میلیارد دلار برآورد می‌شود، در حالی که بی۵۲ به دلیل قدمت طولانی، هزینه نگهداری کمتری دارد. با این حال، برخلاف B-۲ که یک پرنده تهاجمی چندمنظوره و کم‌شناساست، بی۵۲ به دلیل قدیمی بودن طراحی و سیستم‌های الکترونیکی، در محیط‌های پرتهدید مدرن بسیار آسیب‌پذیرتر عمل می‌کند.
نقاط ضعف B-۵۲
نقاط ضعف بی۵۲ آن را به هدفی آسان برای سامانه‌های پدافند هوایی تبدیل می‌کند. نخستین ضعف بزرگ این بمب‌افکن، ناتوانی آن در پنهان شدن از چشم رادارهاست. علاوه بر این، سرعت نسبتاً پایین این بمب‌افکن، زمان کافی در اختیار سامانه‌های دفاعی می‌گذارد تا هدف موشک‌های سطح به هوا قرار گیرد. به عبارتی، B-۵۲ در جنگ‌های نیابتی و نبردهای ناهمتقارن (مثلاً بمباران‌های حجمی) اثربخش بوده، اما در رویارویی با سامانه‌های پدافندی مدرن نقطه‌ضعف‌هایی آشکار دارد.
رادارگریز نبودن و ابعاد بزرگ بدنه این جنگنده باعث می‌شود، به‌راحتی توسط رادار‌های پیشرفته شناسایی و رهگیری شود. بدنه غیرفلزی یا عایق خاصی ندارد و با وجود نصب رادار AESA جدید، سطح مقطع راداری بی۵۲ به هیچ وجه با هواگرد‌های پنهانکار قابل مقایسه نیست. سیستم‌های جنگ الکترونیک نیز می‌توانند با ایجاد اختلال در ارتباطات ماهواره‌ای و ناوبری بی۵۲، دقت حملات آن را کاهش داده یا آن را به‌طور کامل از مأموریت بازدارند.
در ادامه با در نظر گرفتن نقاط قوت و ضعف بمب افکن B-۵۲، به بررسی سامانه‌های پدافندی ایران در مقابل این غول آهنی کهنسال آمریکا می‌پردازیم:
سامانه پدافندی باور-۳۷۳
این سامانه یک سیستم راهبردی بلندبرد جاده‌پایه است که ایران آن را معادل S-۳۰۰ روسی می‌داند. نسخه ارتقاءیافته آن (باور ۳۷۳-II) مجهز به رادارها و سامانه‌های موشکی پیشرفته‌تر است و برد کشف هدف آن به بیش از ۳۲۰ کیلومتر و برد درگیری موشک‌هایش (سیمرغ یا صیاد۴بی) تا ۳۰۰ کیلومتر افزایش یافته است. این سامانه قادر است ده‌ها هدف را ردیابی و همزمان چند موشک را به سمت اهداف دوربرد هدایت کند، که برد عملیاتی بی۵۲ را به‌طور کامل پوشش می‌دهد.
سامانه «سوم خرداد»
یک سامانه میان‌برد/بلندبرد با قابلیت کشف ۱۰۰ هدف توسط هر باند رادار و توانایی رهگیری همزمان ۴ هدف و شلیک ۲ موشک به هر هدف. موشک‌های این سامانه (طائر-۲) دارای برد ۵۰–۲۰۰ کیلومتر و سقف عملیاتی ۳۰ کیلومتر هستند. اثربخشی این سیستم در نبرد واقعی با سرنگونی پهپاد RQ-۴ آمریکا به اثبات رسیده است، که نشان می‌دهد توانایی مقابله با تهدیدات پیشرفته را دارد.
سامانه «۱۵ خرداد»
این سامانه پدافند هوایی میان‌برد می‌تواند اهداف را تا فاصله ۱۵۰ کیلومتر شناسایی و با موشک‌های صیاد-۳ تا ۲۰۰ کیلومتر منهدم کند. همچنین، قابلیت کشف اهداف پنهانکار تا برد ۸۵ کیلومتر و درگیری همزمان چندین هدف را دارد، که آن را برای مقابله با تهدیدات متنوع از جمله بی۵۲ مناسب می‌سازد.
سیستم‌های جنگ الکترونیک
ایران سامانه‌های جنگ الکترونیک زمین‌پایه و خودرویی مانند «فجر» و «نصر» را توسعه داده که قادر به اختلال در رادارها، ارتباطات و ناوبری ماهواره‌ای دشمن هستند. گزارش‌های نظامی آمریکا نیز تأیید کرده‌اند که پهپاد‌ها و هواگردهایشان در خلیج فارس تحت تأثیر این اختلالات قرار گرفته‌اند. ترکیب جنگ الکترونیک با سامانه‌های موشکی چندلایه، توان ایران در مقابله با تهدیدات دوربرد مانند بی۵۲ را تقویت می‌کند.
توپخانه‌های ضدهوایی و جنگنده‌ها
اگرچه بی۵۲ عمدتاً در ارتفاعات بالا عمل می‌کند، توپخانه‌های ضدهوایی ایران می‌توانند تهدیدی برای هواپیما‌های کم‌ارتفاع باشند. همچنین، جنگنده‌هایی مانند F-۱۴، MiG-۲۹ و Su-۲۴، در صورت نبود اسکورت هوایی، به راحتی قابلیت رهگیری بی۵۲ را دارند.
بمب‌افکن بی۵۲، با وجود قدمت و توانایی حمل مهمات سنگین، در برابر فناوری‌های نوین پدافندی آسیب‌پذیر است. نبود پنهانکاری، سرعت پایین و بدنه‌ای که به راحتی در رادارها دیده می‌شود، این هواپیما را به هدفی آسان برای سامانه‌های دفاعی مدرن ایران کرده است.
سامانه‌های پیشرفته‌ای مانند باور-۳۷۳، سوم خرداد و ۱۵ خرداد، که قادر به شناسایی و انهدام اهداف در فواصل دور هستند، دیواری مستحکم در برابر تهدیدات هوایی ساخته‌اند. این توانمندی با سیستم‌های جنگ الکترونیک، جنگنده‌های چابک و توپخانه‌های ضدهوایی تکمیل می‌شود و هیچ فرصتی برای نفوذ به آسمان ایران باقی نمی‌گذارد.
ایران امروز، با تکیه بر دانش بومی و عزمی پولادین، نه‌تنها در برابر تهدیداتی مانند بی۵۲، بلکه در مقابل هر چالش نظامی، با سربلندی ایستاده است. آسمان ایران، تحت سایه این توانمندی‌ها، امن و نفوذناپذیر باقی خواهد ماند.
انتهای پیام/ ۱۳۴
