باستان‌شناسان موزه بریتانیا و عراق بیش از ۲۰۰ لوح گِلی خط میخی مربوط به ۴ هزار سال پیش را در شهر باستانی گیرسو (در جنوب عراق امروزی) کشف کرده‌اند؛ اسنادی کم‌نظیر که گوشه‌هایی از سازوکار پیچیده دیوان‌سالاری در نخستین امپراتوری شناخته‌شده جهان را روشن می‌کند.
آگهیاین الواح که به دوران امپراتوری اکدی بازمی‌گردند، در کنار ۶۰ مُهر کشف‌شده است. نوشته‌های روی این لوح‌های گِلی جزئیاتی دقیق از زندگی روزمره و اداره حکمرانی در آن دوران از سهمیه جو و دادوستد دام گرفته تا حتی مرگ یک گوسفند در گوشه‌ای از مرزهای امپراتوری را ثبت کرده‌اند.
سباستین رِی، متولی بخش بین‌النهرین باستانی در موزه بریتانیا و مدیر پروژه گیرسو، می‌گوید: «این‌ها صفحات گسترده (اکسل) امپراتوری هستند؛ نخستین شواهد فیزیکی از نخستین امپراتوری جهان.»
او تاکید کرده که نباید گمان کرد دیوان‌سالاری پدیده‌ای مدرن است، چرا که به‌گفته او، «آن‌ها همه چیز را یادداشت می‌کردند و کاملا درگیر بروکراسی بودند.»
این گنجینه اسناد اداری که به دوران پادشاهی سارگون و دوره امپراتوری اکدی (۲۳۰۰ تا ۲۱۵۰ پیش از میلاد) تعلق دارد، نخستین شواهد عینی از نحوه کارکرد این امپراتوری است. سباستین رِی می‌گوید این الواح در آرشیو رسمی دولت نگهداری می‌شده و جزییات دقیقی از ساختار حکمرانی و امور اجرایی امپراتوری را ثبت کرده‌اند.
به‌گفته او، یافته‌ها همچنین نشان می‌دهند که زنان نقش مهمی در ساختار سیاسی و مذهبی این امپراتوری داشته‌اند.
او با اشاره به اینکه جامعه آن دوران مردسالار بوده است، گفت: «با این حال، زنان سمت‌های مهمی در دستگاه حکومتی داشتند؛ برای مثال، در جایگاه کاهنه‌های اعظم ایفای نقش می‌کردند. نقش زنان در این جامعه، نسبت به بسیاری از جوامع دیگر آن زمان، چشم‌گیرتر بوده و این موضوع بر اساس شواهد به‌دست‌آمده قابل انکار نیست.»
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
این الواح که در چارچوب پروژه مشترک میان موزه بریتانیا و سازمان میراث فرهنگی عراق کشف شده‌اند، برای مطالعات بیشتر به موزه ملی عراق در بغداد منتقل خواهند شد.