هواوی با HarmonyOS PC به جنگ ویندوز می‌رود؛ تمام قابلیت‌های سیستم‌عامل چینی‌ها

کسب‌وکار کامپیوتر هواوی در آستانه‌ی یکی از بزرگ‌ترین تغییرات تاریخ خود قرار دارد. از ۱۹ می ۲۰۲۵ (۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴) نسل جدیدی از کامپیوترهای هواوی وارد بازار می‌شوند که دیگر سیستم‌عامل ویندوز را به‌عنوان گزینه‌ی پیش‌فرض نخواهند داشت. این تغییر دراماتیک، نشانه‌ای از پایان تدریجی همکاری هواوی و مایکروسافت است که تحت فشار تحریم‌های آمریکا به نقطه‌ی بحرانی رسیده است.

هواوی که دیگر قادر به دریافت مجوز فروش سیستم‌های مجهز‌به ویندوز در چین نخواهد بود، سراغ توسعه‌ی سیستم‌عامل جایگزین به‌نام «HarmonyOS PC» رفته است؛ سیستم‌عاملی بومی که اکنون بیش از هر زمان دیگری در مرکز راهبردهای نرم‌افزاری هواوی قرار دارد. بدین‌ترتیب، کامپیوترهای فعلی هواوی، آخرین دستگاه‌هایی خواهند بود که به‌طور رسمی با سیستم‌عامل‌های غربی عرضه می‌شوند.

به‌گفته‌ی هواوی، هامونی‌اواس پی‌سی نتیجه‌ی پنج سال توسعه‌ی داخلی با مشارکت بیش از ۱۰ هزار مهندس و ثبت بیش از ۲٬۷۰۰ اختراع به‌شمار می‌رود. اگر برنامه‌های شرکت مطابق وعده پیش بروند، هواوی با HarmonyOS می‌خواهد فصلی تازه در دنیای کامپیوترهای شخصی رقم بزند؛ فصلی که بدون حضور ویندوز، اما با اتکا بر استقلال دیجیتالی و هوش مصنوعی رقم خواهد خورد.

هارمونی‌اواس پی‌سی، سه ستون اصلی دارد: پایه‌ی هارمونی‌اواس، اکوسیستم هارمونی‌اواس و تجربه‌ی کاربری هارمونی‌اواس. پایه‌ی هارمونی‌اواس شامل هسته‌ی سیستم‌عامل هارمونی، برای استفاده در کامپیوترها، توسعه‌ یافته است. در کنار هسته، موتور گرافیکی آرک، معماری امنیتی استارشیلد (StarShield) و ابزارهای توسعه‌ی اختصاصی هواوی مانند ArkTS و ArkUI به‌منظور بهبود عملکرد گرافیکی و رابط کاربری، پشتیبانی می‌شوند.

به‌گفته‌ی هواوی، سیستم‌عامل هارمونی‌اواس پی‌سی، هم در باطن و هم در ظاهر به‌صورت بومی و بر پایه‌ی نسخه‌ی پنجم هارمونی‌اواس طراحی شده است. ازاین‌‌رو، سیستم‌عامل جدید هواوی، بخشی از اکوسیستم گسترده‌تر هارمونی‌اواس محسوب می‌شود که درحال‌حاضر گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها، ساعت‌های هوشمند، تلویزیون‌ها و حتی سیستم‌های داشبورد خودروها را پوشش می‌دهد.

هارمونی‌اواس پی‌سی با هدف تعامل بی‌وقفه بین دستگاه‌ها ساخته شده است و به کاربران امکان می‌دهد تا کیبورد، ماوس، صفحه‌نمایش و درنهایت فایل‌ها را بین گوشی، تبلت و کامپیوتر به‌اشتراک بگذارند. نسخه‌ی PC این سیستم‌عامل، ارزش‌های اصلی هارمونی‌اواس شامل عملکرد روان، یکپارچه‌سازی بین دستگاهی، تقویت قابلیت‌های هوش مصنوعی و امنیت را به فضای کامپیوترهای دسکتاپ، گسترش می‌دهد.

درحالی‌که ویندوز بر سازگاری گسترده با نرم‌افزارها تمرکز دارد و macOS برای اکوسیستم بسته‌ی اپل بهینه شده، هارمونی‌اواس پی‌سی بر اتصال یکپارچه بین دستگاه‌های هواوی متمرکز است.

اولین کامپیوتر شخصی مجهز به هارمونی‌اواس در تاریخ ۱۹ می ۲۰۲۵ (۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴) به‌طور رسمی رونمایی خواهد شد که از یک پردازنده‌ی ۱۰ هسته‌ای اختصاصی با نام تراشه‌ی دسکتاپ کایرین ایکس ۹۰، قدرت می‌گیرد. هواوی تأیید کرده است که این کامپیوتر، به‌صورت بومی از ویندوز پشتیبانی نمی‌کند، اما کاربران می‌توانند از طریق ماشین مجازی OSeasy، ویندوز ۱۱ را برای سازگاری با نرم‌افزارهای موجود اجرا کنند.

هارمونی‌اواس با هدف ایجاد یک اکوسیستم یکپارچه و متصل برای دستگاه‌های مختلف، از گوشی‌های هوشمند گرفته تا گجت‌های اینترنت اشیا، توسعه یافته است. این سیستم‌عامل با بهره‌گیری از ویژگی‌های برجسته‌ای مثل معماری میکروکرنل، قابلیت همگام‌سازی بی‌وقفه بین دستگاه‌ها، رابط کاربری جذاب و کاربرپسند و تمرکز ویژه بر امنیت، تجربه‌ای متفاوت و کارآمد را برای کاربران به ارمغان می‌آورد.

هسته‌ی هارمونی‌اواس، یک هسته از نوع میکروکرنل اختصاصی است. در طول چند سال گذشته، هواوی، به‌منظور فراهم کردن نیروی محرکه‌ی لازم برای بستر نرم‌افزاری بلندپروازانه‌‌اش، توسعه‌ی این هسته را دنبال می‌کند. تلاش‌های مهندسان هواوی، در راستای فاصله‌گیری جسورانه از وابستگی پیشین به چارچوب لینوکس‌محور اندروید است.

هسته‌ی هارمونی‌اواس که نخست با هارمونی‌اواس نکست (HarmonyOS NEXT) معرفی شد، برای کارایی، امنیت و یکپارچه‌سازی بی‌وقفه در طیف گسترده‌ای از دستگاه‌ها (از گوشی‌های هوشمند تا گجت‌های اینترنت اشیا) طراحی شد تا چشم‌اندازی از تلاش‌های هواوی را در ایجاد یک اکوسیستم فناوری یکپارچه، بازتاب دهد.

برخلاف هسته‌ی یکپارچه‌ی لینوکس، هسته‌ی هارمونی‌اواس از معماری میکروکرنل بهره می‌برد که با جداسازی مؤلفه‌های فراخوان‌های سیستمی، هم عملکرد و هم حفاظت سیستم را ارتقاء می‌دهد؛ انتخابی که هواوی آن را «تغییردهنده‌ی قواعد بازی» می‌خواند. معماری میکروکرنل با جداسازی اجزای اصلی سیستم، امکان عیب‌یابی سریع‌تر و کاهش خطرات امنیتی را فراهم می‌کند، درحالی‌که هسته‌های یکپارچه مثل لینوکس به‌دلیل پیچیدگی بیشتر، آسیب‌پذیرترند.

هواوی در طراحی هسته‌ی سیستم‌عامل هارمونی‌او‌اس، تمرکز ویژه‌ای روی امنیت و پایداری داشته و برای دستیابی به این هدف، از چند ویژگی کلیدی بهره برده است؛ ازجمله HDF (مخفف Hardware Driver Framework) که کارش ساده‌سازی و استاندارد کردن نحوه‌ی دسترسی سیستم‌عامل به سخت‌افزارهای مختلف است. این ویژگی باعث می‌شود درایورها یکپارچه‌تر توسعه پیدا کنند و مشکلات سازگاری و امنیتی کمتر شوند.

دومین ویژگی، استفاده از روش‌های تأیید صوری (Formal Verification) در محیط امن TEE است. به زبان ساده، این روش با محاسبات دقیق ریاضی، سلامت و یکپارچگی بخش‌های حساس سیستم را قبل از اجرا تضمین می‌کند.

انعطاف‌پذیری نرم‌افزاری، استراتژی هواوی برای رقابت با غول‌هایی مانند اندروید و iOS را تقویت و همزمان به پیشبرد هدف چین در خودکفایی فناوری کمک می‌کند؛ حرکتی که می‌تواند پیامدهای ژئوپلیتیکی زیادی در پی داشته باشد. درحالی‌که ویندوز و macOS نبض بازار جهانی را در دست دارند، هارمونی‌اواس می‌تواند در آسیا و بازارهای در حال توسعه، جایگاه ویژه‌ای پیدا کند.

خدیجه طولابی

سیستم عامل هواوی HarmonyOS Next چه تفاوتی با اندروید دارد؟

مطالعه '10

بااین‌حال، مسیر تکامل این هسته، بدون مانع نیست. منتقدان، به وابستگی‌های باقی‌مانده‌ی آن به اکوسیستم اندروید اشاره می‌کنند، به‌ویژه پس‌ از آنکه هارمونی‌اواس نکست، پشتیبانی از برنامه‌های اندروید را حذف کرد و شرط‌بندی سنگینی روی پذیرش برنامه‌های بومی انجام داد. ماهیت کد بسته‌ی این هسته نیز بحث‌برانگیز است، زیرا امکان بررسی امنیت ادعاشده را از سوی نهادهای مستقل محدود می‌کند.

هارمونی‌اواس PC به‌شدت بر رایانش توزیع‌شده (Distributed Computing) تکیه دارد؛ به این معنی که به‌جای اینکه تمام کارها و پردازش‌ها فقط روی یک دستگاه (مثلاً کامپیوتر) انجام شود، این وظایف بین چندین دستگاه متصل به هم تقسیم و هماهنگ می‌شوند؛ طوری‌که انگار تمام سخت‌افزارها متعلق به یک سیستم واحد هستند. مثلا می‌توانید از دوربین گوشی به عنوان وب‌کم کامپیوترتان استفاده کنید، یا فایل‌ها را بین تبلت و کامپیوتر بکشید و رها کنید.

با استفاده از فناوری باس نرم‌افزاری توزیع‌شده (Distributed Soft Bus Technology) در این سیستم‌عامل، هواوی امکان تداوم بی‌وقفه‌ای را بین دستگاه‌ها فراهم می‌کند؛ امکاناتی که شامل کشیدن و رها کردن فایل بین دستگاه‌ها، استفاده از کیبورد و ماوس یکسان در چندین صفحه‌ی نمایش و انتقال آنی برنامه‌ها بین دستگاه‌ها می‌شود. برای مثال، کاربر می‌تواند ویرایش یک سند را روی گوشی آغاز کند و با یک کلیک، آن را به کامپیوتر انتقال دهد تا ویرایش را در بخشی دیگر از اکوسیستم هارمونی‌اواس ادامه دهد.

موتور گرافیکی آرک، وظیفه‌ی تولید توان بصری هارمونی‌اواس PC را بر عهده دارد. این موتور برای پردازش المان‌های گرافیکی دوبعدی و سه‌بعدی مهندسی شده است تا یک رابط کاربری روان و پاسخگو ارائه دهد. چه کاربران در حال ویرایش تصاویر گرافیکی با وضوح بالا باشند، چه بازی کنند یا صرفاً از جست‌وجو در اینترنت لذت ببرند، موتور آرک اطمینان می‌دهد که عملکرد و زیبایی‌شناسی در کنار هم قرار گیرند.

دک مرکزی که در پایین صفحه قرار دارد، دسترسی سریع به برنامه‌های پرکاربرد را فراهم می‌کند و با طراحی الهام‌گرفته از macOS، حس آشنایی و درعین‌حال تازگی را به ارمغان می‌آورد. نوار وضعیت بالای صفحه، اطلاعات حیاتی سیستم مانند زمان، وضعیت باتری و اتصال شبکه را به شکلی منظم نمایش می‌دهد و مرکزی برای اعلان‌ها است که بدون ایجاد مزاحمت، کاربران را به‌روز نگه می‌دارد.

هواوی تلاش کرده است با وام‌گیری از رابط‌های کاربری سیستم‌عامل‌های محبوب، نیازهای چندگانه‌ی کاربران را برآورده کند. به‌عنوان مثال، کاربران به‌راحتی می‌توانند اندازه‌ی آیکون‌های برنامه‌ها و محتوای ویجت‌ها را شخصی‌سازی کنند. همچنین امکان تنظیم نوار وضعیت و استایل نوار وظیفه‌ی دک مطابق با ترجیحات فردی وجود دارد. حتی می‌توان ویجت‌ها را براساس اولویت‌ها یا روش‌های دسترسی، مرتب کرد.

نمایش اولیه‌ی سیستم‌عامل نشان می‌دهد که هواوی، کنترل‌های لمسی در هارمونی‌اواس را به‌گونه‌ای کاربرپسند طراحی کرده است که از حرکاتی مانند کشیدن سه‌انگشتی، چندوظیفگی با کشیدن و رها کردن و تقسیم صفحه در سطح سیستم‌عامل پشتیبانی می‌کند. تمام ویژگی‌های رابط کاربری با در نظر گرفتن حضور هوش مصنوعی توسعه یافته‌اند که در بهبود عملکرد سیستم‌عامل تأثیر دارد.

علاوه‌بر قابلیت‌های شخصی‌سازی، تصاویر پس‌زمینه‌ی پویا که براساس ترجیحات کاربر تغییر می‌کند، همراه با افکت‌های حرکتی و جلوه‌های بصری مبتنی بر گرانش، حسی پویا و زنده به سیستم می‌بخشد که تجربه‌ی کاربری را لذت‌بخش‌تر می‌کند.

پشتیبانی از ژست‌های حرکتی مانند کشیدن سه‌انگشتی برای جابه‌جایی بین برنامه‌ها، کشیدن و رها کردن برای مدیریت فایل‌ها و قابلیت تقسیم صفحه در سطح سیستم، این سیستم‌عامل را به ابزاری قدرتمند برای چندوظیفگی تبدیل کرده است. ویژگی‌های یادشده به‌ویژه برای کاربرانی که به‌دنبال افزایش کارایی در محیط‌های پویا هستند، جذابیت زیادی دارد.

به‌گفته‌ی هواوی سنترال، هوش مصنوعی نقشی محوری در هارمونی‌اواس PC ایفا می‌کند. این فناوری نه‌تنها در بهینه‌سازی منابع سیستم و پیش‌بینی نیازهای کاربر، بلکه در ارائه‌ی قابلیت‌هایی مانند تشخیص آنی تهدیدات امنیتی نیز به کار گرفته شده است.

به عنوان مثال، هوش مصنوعی می‌تواند رفتار کاربر را تحلیل کند و پیشنهادهایی برای بهبود گردش کار ارائه دهد. مثلاً، اگر کاربر مدام فایل‌های خاصی را باز کند، سیستم به‌طور خودکار آن‌ها را دردسترس‌تر قرار می‌دهد یا اگر کاربری عادت دارد هر روز صبح، ایمیل‌های کاری را چک کند، دستیار هوشمند می‌تواند به‌طور خودکار ایمیل‌ها را بخواند و حتی پیشنهاد پاسخ را نیز براساس محتوای آن‌ها ارائه دهد.

دستیار هوش مصنوعی هواوی از مدل‌های بزرگ زبانی پانگو (Pangu) و دیپ‌سیک قدرت می‌گیرد. این دستیار توانایی ایجاد قالب‌های مختلف متن و تصویر را دارد، تصاویر را ترجمه یا تحلیل می‌کند، متن جلسات را به‌صورت آنی خلاصه‌سازی می‌کند و می‌تواند با استفاده از درک معنایی هوش مصنوعی، جست‌وجوهای مرتبط با نیاز کاربر را ارائه دهد.

هواوی می‌کوشد با دستیار هوش مصنوعی در سیستم‌عامل به‌طور عمیق‌تر و از طریق صوت، تصویر یا متن، به دستورات و المان‌های رابط کاربری در سطح سیستم‌عامل دسترسی داشته باشد. ازاین‌رو، سیلیا می‌تواند هنگام مواجهه‌ با چالش‌ها، به‌عنوان مخزن ایده‌های کاربر عمل کند. این دستیار قادر است فرایند استدلال را پوشش دهد و محتوای نهایی را در زمان کوتاهی ارائه دهد.

هواوی مدعی است حریم خصوصی را به‌عنوان یک ویژگی بنیادی در طراحی هارمونی‌اواس PC در نظر گرفته است. معماری استارشیلد، با هدف محافظت از سیستم و کاربران طراحی شده و پروتکل‌های امنیتی پیشرفته‌ای را برای تضمین حریم خصوصی داده‌ها و یکپارچگی سیستم ادغام می‌کند. در هسته‌ی این سیستم، از راه‌اندازی امن (Secure Boot) استفاده می‌شود؛ مکانیزمی که اصالت نرم‌افزار را در حین راه‌اندازی تأیید می‌کند تا از اجرای کدهای غیرمجاز یا مخرب جلوگیری شود.

نکته‌ی متمایزکننده‌ی استارشیلد، احتمال استفاده از تشخیص تهدید مبتنی بر هوش مصنوعی است. با بهره‌گیری از تخصص هواوی در حوزه‌ی هوش مصنوعی، این قابلیت می‌تواند به‌صورت پیشگیرانه، خطرات را شناسایی و خنثی کند و همگام با چالش‌های سایبری در حال تکامل، به‌روزرسانی شود. برای کاربرانی که کیبورد، ماوس، صفحه‌نمایش و فایل‌ها را در اکوسیستم هارمونی‌اواس به‌اشتراک می‌گذارند، استارشیلد تضمین می‌کند که همه‌ی تعاملات در محیطی امن باقی بمانند.

ویژگی‌های امنیتی استارشیلد در سیستم‌عامل هارمونی‌اواس PC؛ برای دانستن جزئیات فنی، متن چینی، به فارسی برگردانده شده است.

هارمونی‌اواس برای PC فراتر از یک سیستم‌عامل معمولی عمل می‌کند و با ادغام یکپارچه در اکوسیستم هواوی، امکاناتی مانند اشتراک‌گذاری سریع فایل‌ها و ادامه‌ی کار بین دستگاه‌ها را فراهم می‌کند. این ویژگی برای کاربرانی که از چندین دستگاه هواوی استفاده می‌کنند، تجربه‌ای هماهنگ و بی‌وقفه ایجاد می‌کند. درنهایت، هارمونی‌اواس با قابلیت‌های تعاملی پیشرفته و تمرکز بر نیازهای کاربر، خود را به‌عنوان رقیبی جدی در دنیای سیستم‌عامل‌های PC مطرح می‌کند.

در دنیای سیستم‌عامل‌ها، ویندوز یا تا حدودی macOS از نظر سازگاری با نرم‌افزارهای قدیمی و پشتیبانی توسعه‌دهندگان پیشتاز هستند، اما یکپارچه‌سازی عمیق هارمونی‌اواس با اکوسیستم گسترده‌تر هواوی، قابلیت‌های پیشرفته‌ی هوش مصنوعی و رویکرد امنیتی آن، امتیاز خوبی برای کاربران و نهادهایی خواهد بود که از کامپیوترهای هواوی استفاده می‌کنند.

بااین‌حال، هارمونی‌اواس PC هنوز با چالش‌هایی دست‌وپنجه نرم می‌کند. توسعه‌ی برنامه‌های بومی با سرعت کندی پیش می‌رود و تغییر عادت کاربران نیز زمان‌بر خواهد بود. به‌علاوه، با در نظر گرفتن تحریم‌های هواوی، پذیرش بین‌المللی این سیستم‌عامل نیز به‌احتمال زیاد محدود خواهد ماند؛ اما برای هواوی، HarmonyOS PC تنها یک پلتفرم نرم‌افزاری نیست؛ بلکه دریچه‌ای به‌سوی استقلال و گامی بزرگ به‌سوی آینده‌ای دیجیتال با دستگاهی یکپارچه است.