ایران در حالی از مهار آتش‌سوزی مرگبار بندر رجایی خبر داده است که گزارش‌ها حکایت از ادامه عملیات برای اطفاء کامل حریق ناشی از انفجار مواد اشتعال‌زا در این بندر کلیدی دارد.
آگهیبر اساس گزارش رسانه‌های دولتی، دست‌کم ۷۰ نفر در این انفجار و آتش‌سوزی جان خود را از دست دادند و بیش از یک هزار نفر مجروح شدند. این حادثه همچنین خسارات گسترده‌ای به بار آورد.
مختار سلحشور، از مقامات هلال احمر ایران اواخر روز دوشنبه در گفتگو با یکی از شبکه‌‌های تلویزیون دولتی این کشور گفت که آتش‌سوزی «مهار» شده و عملیات پاکسازی در حال انجام است.
تلویزیون دولتی ایران روز سه‌شنبه تصاویر زنده‌ای را از محل حادثه پخش پخش کرد که دود غلیظی را در حال بلند شدن از کانتینرهای انباشته شده روی هم نشان می‌داد.
این در حالیست که خبرگزاری ایلنا ایران به نقل از حسین ظفری، سخنگوی سازمان مدیریت بحران کشور اعلام کرد که وضعیت از روز دوشنبه به طور قابل توجهی بهبود یافته اما عملیات همچنان ادامه دارد.
وی تصریح کرد: عملیات و فرآیند اطفاء کامل بندر شهید رجایی ممکن است حدود ۱۵ تا ۲۰ روز طول بکشد، زیرا درب کانتینرها باید یک‌به‌یک باز شود، کانتینرها مورد بررسی قرار بگیرند، خنک گردند، با آب به‌طور کامل اطفاء شوند و به جای دیگری انتقال یابند.
اداره گمرک ایران نیز در گزارشی اعلام کرد که فعالیت‌های بندر به حالت عادی بازگشته است. بندر رجایی در نزدیکی شهر بندرعباس و تنگه هرمز قرار دارد؛ تنگه‌ای که یک‌پنجم نفت جهان از آن عبور می‌کند.
سوختن کانتیرهای حاوی قیر و پارافین
لوموند در گزارشی به نقل از گمرک ایران که روز دوشنبه منتشر شد، اعلام کرد که کانتینرهای صادراتی حاوی قیر و پارافین آتش گرفته و «همچنان در حال سوختن هستند.»
بنا به این گزارش آتش ناشی از انفجار مواد اشتعال‌زا همچنین به یک انبار مواد خطرناک و شیمیایی سرایت کرد که سبب گسترش ابعاد حادثه شد.
آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران دستور «تحقیقات کامل» در باره علت انفجار را صادر کرد. در همین حال، دادستانی بیانیه‌ای تهدیدآمیز صادر کرد و به کاربران اینترنت و رسانه‌ها هشدار داد که هرگونه انتشار «محتوای دروغین، شایعات، توهین یا اقداماتی که امنیت روانی جامعه را مختل می‌کند» منجر به پیگرد قانونی خواهد شد.
لوموند در گزارش خود همچنین اظهارات فرزانه صادق، وزیر حمل و نقل ایران را منعکس کرده که بازدید از محل حادثه گفته بود فعالیت بندر رجایی در ۱۴ منطقه در حال انجام است و تنها یکی از این بخش‌ها تحت تأثیر انفجار قرار گرفته است.
وی در طول این مصاحبه و در حالی که کشتی‌ها در پس‌زمینه در حال بارگیری و تخلیه بودند، به مردم و جامعه تجاری اطمینان داد که سایر اسکله‌های بندر به طور عادی کار می‌کنند.
رد فرضیه خرابکاری به‌رغم پرسش‌های بی‌پاسخ
این حادثه دردناک که همه ابعاد آن به صورت دقیق روشن نشده با ابهام‌ها و سوال‌های زیادی در خصوص علت وقوع، محموله دقیق کانتیرهایی که منشا اصلی آتش‌سوزی و انفجار بودند، مالکیت و انطباق اظهارنامه‌ها با محموله‌ها، نحوه حمل کانتینرها به اسکله، نوع سهل‌انگاری صورت گرفته و دلیل بی توجهی به نکات ایمنی در یکی از مهم‌ترین بنادر تجاری ایران روبرو است.
علاوه بر این هنوز ادله قابل قبول و مستندی از سوی مقامات ایران برای منتفی دانستن مداخله خارجی در این حادثه مطرح نشده است هر چند که مسئولان سپاه با قاطعیت وجود هرگونه کالا یا موادی با مصارف نظامی را در اسکله بندر رجایی در زمان وقوع آتش‌سوزی و انفجار رد کرده‌اند.
پیش‌تر، نشریه آمریکایی نیویورک تایمز در گزارشی با استناد به منابع خود در ایران مدعی شده بود که سوخت جامد موشک حمل از بنادر چین منشا وقوع این حادثه بوده است.
محمد آشوری، استاندار هرمزگان، وقوع هرگونه خرابکاری یا اقدام خرابکارانه را رد کرد و گفت: «مجموع فرضیات و بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که فرضیه خرابکاری فاقد مبنا یا ارتباط است.»
آگهیاز سوی دیگر، اداره گمرک بندراعلام کرد که انفجار ممکن است از انبار مواد خطرناک و شیمیایی آغاز شده باشد.
اسکندر مؤمنی، وزیر کشور ایران نیز به «نقص‌ها، از جمله عدم رعایت نکات ایمنی و سهل‌انگاری» اشاره کرد. این در حالیست که کمیته تحقیق در مورد انفجار نیز عوامل مشابهی را به عنوان علت احتمالی حادثه مطرح کرده است.
در مجموع، علت اصلی حادثه از سوی مقامات ایران سهل‌انگاری و عدم رعایت اصول ایمنی در نگهداری و دپوی مواد شیمیایی و خطرناک در محوطه اسکله بندر رجایی اعلام شده است. مقامات دولتی همچنین تاکید دارند که هیچ شواهدی از خرابکاری یا حمله خارجی تاکنون به دست نیامده است.
کمیته بررسی علل حادثه در اطلاعیه روز سه‌شنبه خود نتایج اولیه بررسی‌های انجام شده را منتشر کرد که در آن بر «قصور در اصول ایمنی» تاکید شده.
آگهیدر این گزارش همچنین آمده است که «رعایت پدافند غیرعامل» که در مفهموم کلی دفاع در برابر تهاجم بدون استفاده از سلاح و درگیرشدن مستقیم است محرز بوده و در برخی موارد «خلاف‌اظهاری» دیده شده است.
پدافند غیرعامل همچنین به معانی تلاش برای کاهش آسیب‌پذیری در هنگام بحران، بدون استفاده از اقدامات نظامی و صرفاً با بهره‌گیری از فعالیت‌های غیرنظامی، فنی و مدیریتی است.
اسرائيل دست داشتن در حادثه را رد کرد
در حالی که مقامات ایرانی عمدتاً این انفجار را یک حادثه می‌دانند، اما حادثه در بحبوحه تشدید تنش‌ها با اسرائيل در منطقه و نیز همزمان با مذاکرات هسته‌ای تهران و واشنگتن صورت گرفته است که تل‌آویو به شدت با آن مشکل دارد.
به گزارش واشنگتن پست، اسرائیل پیش از این در سال ۲۰۲۰ حمله‌ای سایبری را علیه بندر رجایی انجام داده و عملیات در این بندر تجاری را مختل کرده بود.
آگهیمحمد سراج، نماینده تهران در مجلس ایران پیش‌تر مدعی شده بود که انفجار ناشی از مواد منفجره‌ای بوده که از قبل در کانتینرهای حمل بار جاسازی شده و از راه دور، یا از طریق ماهواره یا تایمر، منفجر شده‌اند.
وی روز یکشنبه بدون ارائه مدرکی به خبرگزاری رکنا گفت: «اسرائیل در این انفجار دست داشته است. این حادثه تصادفی نبوده است. شواهد روشنی حاکی از دخالت اسرائیل وجود دارد.»
این نماینده مجلس ادعا کرد: «مواد منفجره‌ای در کشور مبدا یا در مسیر حمل و نقل، در کانتینرهای آتش‌گرفته جاسازی شده بود. ما دخالت عوامل داخلی در جاسازی مواد منفجره در کانتینرها را رد نمی‌کنیم. انفجار در چهار نقطه مختلف رخ داده است.»
این در حالیست که اسرائیل در همان ساعات اولیه حادثه هرگونه دخالت و دست داشتن را در آن رد کرده بود.
آگهی